Με αφορμή ενα χθεσινό διάλογο που είχα με έναν φίλο μου και συζητούσαμε για το τι σημαίνει κάποιος να είναι επιφανειακός, υπήρξε η εξής διαφωνία. Αυτός δήλωνεότι “το “επιφανειακός” είναι και λίγο υποκειμενικό και ανοιχτό σε ερμηνεία. Δεν είναι όλοι για όλα, δεν ταιριάζουν όλοι με όλους”
Εγώ του απάντησα πως το επιφανειακός δεν είναι υποκειμενικό. Όταν είσαι ανίκανος να εξηγήσεις τον κόσμο και τα φαινόμενα τότε είσαι επιφανειακός.
Αυτος μου απαντησε :
“αυτό είναι σχετικό. Ο “ανίκανος” (βαριά λέξη, αλλά για χάρη της κουβέντας) ως προς ποιόν κόσμο και ποια φαινόμενα; Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι ούτε τα ίδια ενδιαφέροντα ούτε τις ίδιες ανησυχίες. Αν εσένα σε ενδιαφέρει η πολιτική και εμένα όχι, αυτό με κάνει επιφανειακό στα μάτια σου. Αν εμένα με ενδιαφέρει η μπάλα και εσένα όχι, αυτό σε κάνει επιφανειακό στα μάτια μου. Στην πραγματικότητα, είναι θέμα ενδιαφέροντος περισσότερο”
Στο τελευταίο που λέει, θα προσπαθήσω να κάνω ανάλυση.
Επειδή ειναι ιδεαλισής, βλέπει τον εαυτό του απέναντι προς την κοινωνία. Θεωρεί οτι τα ενδιαφέροντα και οι ανησυχίες είναι κάτι ξεχωριστό και ειναι καθαρά δικές μας επιλογές. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να θεωρηθεί περισσότερο σχετικιστική, αναγνωρίζοντας ότι η πραγματικότητα είναι εν μέρει διαμορφωμένη από τις προσωπικές εμπειρίες και αντιλήψεις του κάθε ατόμου. Η υποκειμενικότητα δεν είναι αποκομμένη από τις κοινωνικές επιρροές και τις πολιτισμικές επιδράσεις. Οι προσωπικές επιλογές και αντιλήψεις μας διαμορφώνονται μέσα από συνεχείς αλληλεπιδράσεις με τους άλλους και την έκθεση μας στο πολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Ο άνθρωπος δεν είναι ένα παθητικό ον που απλώς επηρεάζεται από την κοινωνία, αλλά ένα ενεργό μέλος που συμμετέχει στη διαμόρφωση και εξέλιξή της. Όπως αναφέρει και η αστική ψυχολογία, σύμφωνα με την κριτική του Leontiev, υπάρχει συχνά η τάση να βλέπουμε την προσωπικότητα ως προϊόν ενός μηχανιστικού συνδυασμού κληρονομικότητας και περιβάλλοντος. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη και δυναμική. Αναγνωρίζοντας την αλληλεξάρτηση μεταξύ των προσωπικών και κοινωνικών διαστάσεων, μπορούμε να προσεγγίσουμε μια πιο πλούσια και πλήρη κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης.
Άλλη μια μεγάλη παρεξήση ειναι πως θεωρούν οτι οι γνώσεις σε κάνουν να έχεις και επίπεδο. Γνώση όμως που δεν μπορείς να την εφαρμόσεις στην πραγματική ζωή είναι στείρα γνώση. Γι’ αυτό βλέπουμε φαινόμενα με ανθρώπους που έχουν ακαδημαϊκή γνώση να ειναι άστοχοι σε αναλύσεις απλών φαινομένων.
Κλείνοντας, θέλω να πω πως επιφανειακός είναι αυτός που δεν έχει τα εργαλεία να εξηγήσει τον πραγματικό κόσμο. Τον υλικό κόσμο. Τα φαινόμενα που συμβαίνουν σε αυτόν τον κόσμο. Το να κατανοήσεις ποιός είσαι γιατί είσαι και που είσαι σε αυτη την κοινωνία, σε αυτό το σύστημα. Το να πας από το ειδικό στο γενικό και αντίστροφα και να μπορείς με αυτον τον τρόπο να έχεις συνειδητότητα του εαυτού σου και να δώσεις και την πραγματική εξήγηση του κόσμου γύρω σου με αποτέλεσμα να μπορεις να βρίσκεις τις καλύτερες λύσεις σε διάφορα προβλήματα , να κάνεις προβλέψεις και να μάθεις τον εαυτό σου σε βάθος. Να φτάσεις δηλαδή στην ωρίμανση.